Ưu - Nhược Điểm Phương Pháp Giáo Dục Sớm Montessori: Góc Nhìn Thực Tế
Montessori là phương pháp giáo dục sớm được nhiều ba mẹ ưa chuộng và lựa chọn cho con. Phương pháp Montessori có nhiều ưu điểm, nhưng bên cạnh đó cũng tồn tại những nhược điểm. Hãy cùng tìm hiểu về ưu – nhược điểm của phương pháp giáo dục sớm Montessori. Ba mẹ sẽ có cái nhìn toàn cảnh và quyết định có nên áp dụng Montessori dạy con không? Nên áp dụng ở mức độ nào? Và cần làm gì để khắc phục các nhược điểm của phương pháp này để giúp con phát triển toàn diện.
Ưu Điểm Của Phương Pháp Montessori
Phương pháp giáo dục sớm Montessori giúp trẻ phát triển trên nhiều phương diện: trí tuệ, thể chất, kỹ năng sống, xã hội,… Trẻ học tập theo phương pháp Montessori được thúc đẩy phát triển tự nhiên. Trẻ được tôn trọng và tự do học tập theo mong muốn cá nhân. Nhờ vậy, trẻ có cơ hội phát huy các tiềm năng của mình. Cụ thể những ưu điểm Montessori ba mẹ tìm hiểu sau đây.
Trẻ Thích Đến Lớp
Điểm đầu tiên rất dễ nhận thấy đó là những bé theo học Montessori rất thích đến lớp. Trẻ có tính kỷ luật cao, độc lập và có khả năng tự giải quyết vấn đề tốt. Phương pháp phù hợp với mọi đối tượng trẻ em. Kể cả những trẻ gặp vấn đề về trí tuệ, thể chất hoặc cả hai.
Ở môi trường Montessori trẻ được tôn trọng, tạo điều kiện tối đa để phát triển theo nhu cầu của mình. Trẻ được tự do lựa chọn giáo cụ và lĩnh vực mình muốn khám phá. Trẻ được khuyến khích tìm hiểu sâu về lĩnh vực mà mình yêu thích. Không bị gò bó về thời gian, các quy tắc, quy chuẩn. Từ đó, trẻ cảm thấy vui vẻ và hăng say học tập. Mỗi ngày đến lớp trẻ đều học được những điều thú vị, mới mẻ vì thế trẻ luôn luôn hào hứng.
Tìm hiểu về phương pháp Montessori: Phương Pháp Giáo Dục Montessori Là Gì
Giúp Phát Hiện Tài Năng Sớm
Giáo dục sớm Montessori lấy trẻ làm trung tâm. Giáo cụ, chương trình học nhằm khơi gợi tiềm năng học tập, tính chủ động, sáng tạo, tìm tòi của trẻ. Chỉ khi trẻ được tự do tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh theo mong muốn cá nhân. Trẻ bộc lộ rõ rệt tính cách và thiên hướng của mình.
Bằng cách quan sát, ba mẹ và giáo viên dần phát hiện ra thế mạnh và sở thích của trẻ. Từ đó, định hướng tốt hơn dựa trên năng lực của trẻ. Tạo điều kiện giúp trẻ phát huy tối đa các tiềm năng của mình một cách tự nhiên, không áp lực.
Giúp Trẻ Tự Lập Sớm
Lĩnh vực “Thực hành cuộc sống” của phương pháp giáo dục sớm Montessori thiết kế để giúp trẻ làm việc này. Trẻ được học cách tự phục vụ bản thân như: Tự mặc/ cởi áo khoác, tự buộc dây giày, rửa tay, tự chuẩn bị đồ ăn,…
Việc thực hành những hoạt động này lặp đi lặp lại hàng ngày sẽ xây dựng tính tự lập cho trẻ. Trẻ không còn tâm lý ỷ lại, chờ đợi người lớn giúp đỡ. Thay vào đó, trẻ tìm được niềm vui trong việc chinh phục những khó khăn khi tự phục vụ mình. Trong điều kiện các lớp học trộn độ tuổi, trẻ còn dùng kỹ năng của mình giúp đỡ các bạn nhỏ tuổi hơn. Điều này khiến trẻ rất tự hào, thích thú và càng nỗ lực tự lập để chủ động cuộc sống.
Ba mẹ tham khảo thêm:
Trẻ Phát Triển Thông Minh
Phương pháp Montessori không tạo ra những đứa trẻ thông minh. Vì vốn dĩ mỗi đứa trẻ sinh ra đều sở hữu tư chất thông minh của riêng mình. Giáo dục sớm Montessori chỉ tạo môi trường thuận lợi để trẻ bộc lộ tư chất thông minh ấy.
Montessori đề cao sự phát triển tự nhiên và thúc đẩy tiềm năng học tập có sẵn của trẻ. Bằng cách không đánh giá điểm học tập của trẻ, không soạn giáo trình chung cho cả lớp. Trẻ cảm thấy tự do thỏa mãn trí tò mò về thế giới xung quanh. Từ đó kích thích trẻ tư duy sâu và phát triển thông minh.
Việc tự học giúp trẻ suy nghĩ và nhận thức độc lập, tự tin trình bày quan điểm của mình. Não bộ luôn trong trạng thái học tập chủ động sẽ hoạt động hiệu quả hơn khi học tập thụ động. Trẻ không cần quá nhiều sự chỉ dẫn của giáo viên mà vẫn có thể tự giải quyết vấn đề.
Thêm vào đó, vì Montessori tập trung giảng dạy 5 lĩnh vực: Thực hành cuộc sống, Ngôn ngữ, Giác quan, Toán học và Văn hóa. Cho nên trẻ sẽ tiếp thu khối lượng kiến thức phong phú từ rất sớm.
Tăng Cường Trí Nhớ
Phương pháp giáo dục sớm Montessori khuyến khích trẻ học tập bằng cả 5 giác quan. Khi tìm hiểu về chủ đề mới, trẻ được tận mắt xem, lắng nghe âm thanh phát ra từ đó. Tay trực tiếp sờ chạm, cảm nhận. Có thể ngửi hay nếm. Phương pháp học tập đa giác quan giúp trẻ hiểu sâu sắc về chủ đề và ghi nhớ lâu. Như vậy, một ưu điểm nữa của Mon chính là giúp trẻ tăng cường trí nhớ.
Phát Triển Nhân Cách Cho Trẻ
Cũng trong lĩnh vực “Thực hành cuộc sống”, ngoài tự chăm sóc chính mình, trẻ còn học cách chăm sóc mọi người. Và cả chăm sóc môi trường xung quanh, giữ gìn trật tự gọn gàng. Điều này giúp trẻ phát triển về nhân cách, hình thành tính cách ôn hòa, nhân ái và tự chủ. Xây dựng lối sống trật tự, ngăn nắp và gần gũi với thiên nhiên.
Nhược Điểm Của Phương Pháp Montessori
Một phương pháp dù có tốt đến đâu cũng không thể đạt đến mức hoàn hảo. Nhược điểm của phương pháp giáo dục sớm Montessori đến từ chính bản thân phương pháp. Và đến cả từ quá trình áp dụng triết lý, tinh thần Montessori và giảng dạy và học tập.
Chi Phí Cao
Các chương trình giáo dục theo đúng chuẩn Montessori quốc tế thường rất đắt đỏ. Nguyên nhân là vì:
Yêu cầu môi trường học tập rộng rãi, đẹp, nội thất thiết kế riêng theo kích thước trẻ em. Và theo chuẩn Montessori. Do đó, chi phí xây dựng cao.
Chi phí đầu tư giáo cụ cao, và chỉ dùng cho một lớp học duy nhất. Không thể chia ra cho nhiều lớp hoặc dùng chung.
Tiêu chuẩn về giáo viên đủ điều kiện giảng dạy chương trình Mon cũng rất ngặt nghèo. Nguồn giáo viên tự đăng ký tuyển dụng có bằng cấp cũng rất khó. Vì chi phí tự bỏ ra để giáo viên học lấy chứng chỉ Mon đi dạy rất cao. Trường tự bỏ ra chi phí để đào tạo nguồn nhân lực thì quá cao. Chi phí cho các khóa học đào tạo vào khoảng 4.000-10.000$ Mỹ. Và cần là chứng chỉ được cấp bởi hai tổ chức lớn nhất và được công nhận trên phạm vi toàn thế giới. Đó là Cộng đồng Montessori Mỹ (AMS) và Liên hiệp Montessori Quốc tế (AMI).
Chính vì thế không phải gia đình Việt nào cũng có đủ kinh phí cho con theo học trường Mon.
Không Khuyến Khích Trẻ Phát Huy Trí Tưởng Tượng
Thêm một điểm nữa là Montessori xem đồ vật chứ không phải con người là giáo viên tốt nhất. Bà phát triển rất nhiều giáo cụ dạy học. Không khuyến khích trẻ đọc truyện cổ tích, sáng tạo vì có thể làm trẻ xa rời thực tế. Tuy nhiên, điều này không hẳn đúng. Các nhà khoa học đã chỉ ra các lợi ích khi trẻ đọc truyện cổ tích. Giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo. Làm phong phú nội tâm tâm hồn mình.
Không Đề Cao Kỹ Năng Làm Việc Nhóm
Trẻ học tập theo phương pháp giáo dục sớm Montessori có khả năng làm việc độc lập rất tốt. Trẻ có khả năng tập trung tuyệt vời khi học tập và nghiên cứu. Trẻ cũng hình thành thói quen kỷ luật, tuân thủ các nguyên tắc đã đề ra.
Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Montgomery, không phải lúc nào độc lập cũng tốt. Độc lập quá khiến trẻ khó hoạt động theo nhóm, và làm việc một cách cứng nhắc. Trong khi đó, kỹ năng tương tác, teamwork là những kỹ năng trẻ cần có trong kỷ nguyên số. Để có thể hòa nhập, làm việc tốt và đạt được thành công.
Một số trường Montessori đã đưa nội dung teamwork vào giảng dạy để giúp khắc phục nhược điểm này. Ba mẹ nên tìm hiểu rõ chương trình dạy trước khi đăng ký học cho con.
Chương Trình Học Không Đồng Nhất
Mặc dù cùng áp dụng triết lý Mon, cùng dùng chung giáo cụ, tuân thủ các nguyên tắc, quy chuẩn giống giau. Nhưng mỗi trường lại tự xây dựng cho mình chương trình học khác nhau, Đó là lý do cùng là trường Montessori nhưng sẽ không bao giờ có 2 trường giống hệt nhau.
Các chương trình Montessori ở mỗi vùng, mỗi trường đều có sự khác biệt cơ bản. Và đặc biệt khác với từng đối tượng, độ tuổi của học sinh. Thực tế, chương trình Montessori có cấu trúc ít hơn so với các lớp học truyền thống. Vì vậy ba mẹ cần nghiên cứu kỹ trước khi quyết định cho trẻ theo học nhé.
Lớp Học Tự Do Có Thể Gây Phiền Phức
Các lớp học Montessori thiết kế theo cấu trúc tự do. Hạn chế những rào cản, kể cả bàn ghế học tập. Trẻ có xu hướng thích thói quen và cấu trúc quen thuộc. Trẻ quen học ở môi trường Mon có thể gặp khó khăn khi thay đổi môi trường lúc chuyển cấp. Hay là thay đổi, chuyển sang các lớp học truyền thống.
Trong khi đó, các trường học truyền thống mặc dù ít tạo cho trẻ không gian tự do hơn. Nhưng lại duy trì được một môi trường học tập trật tự, quy củ. Trẻ dù có ở chuyển trường, chuyển lớp cũng nhanh chóng lấy lại cảm giác quen thuộc.
Nạn Trường Nhái, Trường Kém Chất Lượng
Phương pháp Montessori có nhiều ưu điểm, giúp trẻ phát triển tự tin, toàn diện. Chính vì thế trường Mon “rất được lòng” nhiều ba mẹ. Đó cũng là lý do trường mang danh Montessori đua nhau mọc lên như nấm, thu học phí cao ngất ngưởng.
Bên cạnh các trường đạt chuẩn thì cũng có không ít trường mạo danh trường Mon. Nhưng cơ sở vật chất, chương trình giảng dạy, đội ngũ giáo viên không đạt chuẩn Montessori. Phòng học trưng bày rất nhiều giáo cụ Mon. Nhưng giáo viên lại không hiểu và thực hành đúng triết lý Mon thì cũng là kém chất lượng.
Do đó, để chọn được trường chuẩn Mon cho con, không chỉ quan sát phòng ốc, nơi vui chơi,… Ba mẹ còn cần yêu cầu Hiệu trưởng cho xem cả chứng chỉ của đội ngũ giáo viên. Và nơi cấp chứng chỉ ấy để chắc chắn là giáo viên được đào tạo chuẩn nhé.
Cần Hợp Tác Từ Gia Đình Để Đạt Hiệu Quả Cao
Dù con theo học bất kỳ trường học với triết lý giáo dục nào. Thì việc ba mẹ đồng hành cùng giáo dục con tại nhà cũng rất quan trọng. Với phương pháp Montessori cũng vậy. Khi ba mẹ cho con theo học trường Mon. Thì bản thân ba mẹ cũng cần dành thời gian tìm hiểu về lý thuyết, tinh thần Mon ở mức độ cơ bản. Để biết cách tương tác, hướng dẫn con phù hợp, nhất quán.
Tránh trường hợp ở trường con được các cô giao tiếp theo tinh thần Mon. Về nhà ba mẹ lại cư xử theo phong cách khác hẳn. Sẽ khiến con bị mâu thuẫn. Lúc đó thành ra lại không tốt cho sự phát triển của con.
Ví dụ, ở trường con được học kỹ năng thực hành cuộc sống, được tự do, tự lập ở trường. Nhưng về nhà, trẻ không có điều kiện tự phục vụ bản thân vì người lớn làm thay hết. Hay ở trường các cô tôn trọng tinh thần dõi theo trẻ. Nhưng về nhà ba mẹ không tạo được không gian để con tự khám phá. Thay vào đó áp đặt cách chơi, cách học. Trẻ không được tự do, tự chủ học tập theo năng lực và sở thích của mình,… Thì rất khó mang lại hiệu quả tốt.
Vậy nên, ba mẹ không nên phụ thuộc hoàn toàn vào trường học. Nếu muốn dạy con theo phương pháp Mon, ba mẹ hãy tìm hiểu kỹ để kết hợp dạy con tại nhà nhé!
Bài viết tiếp theo sẽ rất cần thiết với ba mẹ dù có cho con học trường Mon hay không:
Dạy Con Theo Phương Pháp Montessori Tại Nhà – Hạnh Phúc Cho Cả Bé Và Ba Mẹ
Kết Luận
Từ góc nhìn thực tế, đó là những ưu – nhược điểm của phương pháp giáo dục sớm Montessori. Ba mẹ hãy cân nhắc và lựa chọn cách áp dụng phương pháp Mon phù hợp với gia đình mình nhé! Ba mẹ tham khảo thêm các bài viết trên blog Mẹ Việt về chủ đề dạy Montessori cho con tại nhà. Những bài viết sẽ chia sẻ nhiều kinh nghiệm, giúp ba mẹ dễ dàng áp dụng. Tạo cho con môi trường phát triển tối ưu nhất. Trong trường hợp, nếu chưa có điều kiện cho con theo học trường Mon. Thì còn rất nhiều lựa chọn khác cho ba mẹ và các con. Dù chọn trường nào thì quan trọng nhất vẫn là con thấy vui vẻ, thoải mái khi tới trường.
Xem thêm các bài viết nổi bật chủ đề giáo dục sớm: