Hậu sản sau sinh là tên gọi chung của các vấn đề tâm lý và thể chất mẹ thường gặp phải trong thời gian ở cữ. Bài viết này sẽ đề cập đến các vấn đề sức khỏe hậu sản như băng huyết, nhiễm khuẩn,… Mẹ hãy tìm hiểu các dấu hiệu bị hậu sản sau sinh để nhanh chóng nhận ra các vấn đề sức khỏe. Kịp thời phát hiện và điều trị để đảm bảo an toàn sức khỏe cho mẹ nhé!
Cộng đồng Mẹ Việt 4.0 thường xuyên chia sẻ, thảo luận về chủ đề chăm sóc mẹ và bé. Trở thành thành viên cộng đồng Mẹ Việt để tích lũy nhiều kinh nghiệm chăm con khỏe, dạy con ngoan. THAM GIA NGAY.
Thời kỳ hậu sản được tính là khoảng thời gian từ 4 – 6 tuần sau sinh. Sau khi sinh xong mẹ chưa hẳn đã được an toàn mà còn phải đối mặt với nhiều vấn đề. Cơ thể mẹ trải qua một thời gian dài mang thai và vượt cạn mất nhiều sức. Mẹ dễ bị kiệt sức, nguy cơ nhiễm trùng, suy giảm sức đề kháng.
Bệnh hậu sản là những bệnh xảy ra ở thời kỳ hậu sản. Bệnh có thể do biến chứng thai kỳ gây ra hoặc do cơ thể quá yếu. Hậu sản sau sinh rất nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng của mẹ. Đây là nguyên nhân gây tử vong phổ biến cho mẹ trong sản khoa. Vì thế, mẹ và người thân cần tìm hiểu kỹ để phát hiện và điều trị kịp thời.
Chủ đề các mẹ sau sinh quan tâm:
Ra Mắt Series – Kể Chuyện Mẹ Sóc Chăm Con
Kể Chuyện Mẹ Sóc Chăm Con – 1 Tháng Tuổi
Chuyện Ở Cữ Sau Sinh Đúng Cách Của Mẹ Thời Đại 4.0 – Phần 1
Có rất nhiều nguyên nhân có thể khiến mẹ mắc các bệnh hậu sản như:
Quá trình mang thai mẹ ăn uống không đầy đủ, thiếu chất, dẫn đến thể lực kém, suy nhược.
Mẹ trước khi sinh thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng kéo dài. Cơ thể không hấp thụ được dưỡng chất, kiệt sức trong lúc sinh.
Mẹ bị áp lực, căng thẳng do lần đầu chăm con, kết hợp với tâm lý yếu sau sinh có thể sinh bệnh.
Không kiêng cữ cần thiết theo khoa học như làm việc nặng nhọc, không nghỉ ngơi đủ sức,… Các cơ quan sinh sản của mẹ cần ít nhất 6 tuần để hồi phục. Thời gian này mẹ không nên gần gũi chồng sớm.
Những vấn đề sức khỏe của mẹ sau sinh cần giải đáp, mẹ liên hệ Fanpage Mẹ Việt để được tư vấn nhé!
Những bệnh hay dấu hiệu bị hậu sản sau sinh thường gặp là:
Băng huyết sau sinh là gì? Triệu chứng chung của hiện tượng băng huyết sau sinh là chảy máu nhiều sau sinh và sổ nhau thai. Dấu hiệu hậu sản mẹ bị băng huyết là máu ra liên tục. Trong vòng 2 tiếng đồng hồ ướt đẫm băng vệ sinh.
Băng huyết sau sinh thường có nguy cơ cao nhất trong vòng 24 giờ sau sinh. Là tai biến sản khoa thường gặp và là nguyên nhân chính gây tử vong ở mẹ sau sinh.
Mẹ có thể gặp hiện tượng băng huyết sau sinh do:
Cơ tử cung yếu vì sinh nhiều lần.
Mẹ có tiền sử sảy thai, nạo hay hút thai nhiều lần.
Quá trình sinh nhanh, sinh ở tư thế đứng.
Tử cung có sẹo mổ, u xơ tử cung. Tử cung bị căng giãn quá mức do đa thai, đa ối, thai to. Hay tử cung bị dị dạng.
Sót nhau thai.
Quá trình chuyển dạ kéo dài, nhiễm khuẩn ối.
Dây nhau ngắn quấn cổ nhiều vòng.
Hộ sinh lấy nhau không đúng cách.
Đỡ đẻ không đúng cách, cổ tử cung chưa mở hết mẹ đã rặn.
Sinh non, sinh thai lưu.
Băng huyết còn có thể xảy ra khi cơ thể của mẹ bị suy nhược, thiếu máu, cao huyết áp, nhiễm độc thai nghén.
Mẹ mất máu nhiều gây choáng váng, mạch nhanh, huyết áp hạ, tay chân lạnh, vã mồ hôi,… Ngay khi thấy những dấu hiệu này, mẹ hay người thân cần thông báo ngay cho bác sĩ. Để được cấp cứu kịp thời, không gây nguy hiểm tính mạng cho mẹ.
Các chủ đề khác mẹ sau sinh nên tìm hiểu: Trầm cảm sau sinh là gì, cách giảm cân sau sinh, cách giảm mỡ bụng sau sinh.
Nhiễm khuẩn hậu sản cũng là một tai biến sản khoa hay xuất hiện ở mẹ sau sinh. Ảnh hưởng đến sức khỏe và gây nguy cơ tử vong cho mẹ nếu không điều trị kịp thời. Mẹ sau sinh có thể bị nhiễm khuẩn hậu sản do tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, E. Coli,… Và một số loại vi khuẩn kỵ khí như Clostridium, Bacteroides,…
Vi khuẩn có thể tồn tại trong chính cơ thể của mẹ. Sau sinh, sức đề kháng của mẹ yếu, vi khuẩn hoạt động mạnh gây ra tình trạng nhiễm khuẩn. Hoặc mẹ bị lây từ những nguồn bên ngoài như từ những người xung quanh, dụng cụ đỡ đẻ, thủ thuật mổ lấy thai,…
Nhiễm khuẩn hậu sản có thể xuất phát từ âm đạo qua cổ tử cung, qua vòi tử cung rồi vào phúc mạc. Ngoài ra, vi khuẩn còn có thể xâm nhập qua chỗ nhau bám vào máu gây nhiễm trùng máu.
Một số yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn là:
Dinh dưỡng kém, mẹ thiếu máu, nhiễm độc thai nghén.
Ối vỡ non, chuyển dạ kéo dài.
Ứ sản dịch sau sinh thường, sinh mổ.
Mẹ từng bị viêm âm đạo, viêm cổ tử cung,…
Dấu hiệu bị hậu sản sau sinh cho thấy mẹ bị nhiễm khuẩn là:
Sốt trên 38 độ C
Mệt mỏi, đau sưng mủ tại chỗ viêm, sản dịch hôi.
Nhiễm khuẩn hậu sản nặng, mẹ có thể sốt cao, rét run, hạ huyết áp.
Nhiễm khuẩn tầng sinh môn, âm hộ, âm đạo: do vết khâu tầng sinh môn không đảm bảo vô trùng, khâu không đúng kỹ thuật, không khâu, hoặc sót gạc trong âm đạo. Trường hợp này chỉ cần bác sĩ chăm sóc kỹ tại vị trí nhiễm khuẩn, rửa sạch vết thương với thuốc sát khuẩn. Cắt bỏ chỉ khâu tầng sinh môn khi có mủ. Dùng gạc băng vết thương và sử dụng kháng sinh nếu cần.
Viêm niêm mạc tử cung: chủ yếu là do sót nhau, nhiễm khuẩn ối, kiểm soát tử cung, bóc nhau không đảm bảo vô khuẩn. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị. Viêm toàn bộ tử cung có thể phải cắt bỏ tử cung toàn phần.
Nhiễm trùng huyết (máu): là trường hợp nặng nhất trong nhiễm khuẩn hậu sản. Bên cạnh các dấu hiệu bị hậu sản sau sinh chung còn có biểu hiện nhiễm độc như: môi khô, lưỡi bẩn, khó thở, da vàng, áp xe. Mẹ có thể gặp biến chứng viêm thận, suy thận cơ năng, viêm màng não, viêm nội tâm mạc, áp xe… Điều trị bệnh cần dùng kháng sinh kết hợp cùng truyền máu, dùng thuốc trợ tim.
Ngoài ra, nhiễm khuẩn hậu sản còn có: Viêm phần phụ và dây chằng rộng, viêm phúc mạc tiểu khung, viêm phúc mạc toàn bộ, viêm tĩnh mạch.
Tốt nhất, khi phát hiện thấy các dấu hiệu bất thường như sốt, đau, mệt mỏi, yếu sức,… Mẹ cần báo ngay cho bác sĩ để được thăm khám và phát hiện sớm các bất thường.
Sản dịch là gì? Sản dịch sau sinh thường, sinh mổ là dịch tử cung theo đường sinh dục chảy ra ngoài trong thời kỳ hậu sản. Thường thì 3 ngày đầu, sản dịch gồm máu cục và máu loãng có màu đỏ sẫm. Ngày thứ 4 đến thứ 8 sản dịch loãng hơn. Từ ngày 9 trở đi, sản dịch không có máu chỉ còn dịch trong hoặc trắng. Và sản dịch sẽ hết trong khoản 2 – 3 tuần sau sinh.
Một số mẹ có thể ra một ít máu qua đường âm đạo vào 3 tuần sau sinh. Hiện tượng này gọi là kinh non do niêm mạc tử cung phục hồi sớm.
Trong thời gian sản dịch sau sinh thường, sinh mổ, mẹ nên sử dụng băng vệ sinh. Các bác sĩ khuyến cáo không nên sử dụng tampon quá sớm trong khoảng 6 tuần đầu tiên. Như thế sẽ hạn chế vô tình đưa vi khuẩn vào tử cung. Mẹ chú ý thay băng vệ sinh khoảng 3-4 tiếng/lần. Có thể tắm rửa và làm sạch cơ thể hàng ngày để tránh nhiễm khuẩn.
Sản dịch ra nhiều, kéo dài hoặc đã hết máu đỏ sẫm lại tái ra máu. Mẹ hãy báo với bác sĩ để theo dõi có bị sót nhau khi sinh không. Nếu nhận thấy sản dịch có mùi hôi, khả năng cao là đã bị nhiễm khuẩn và cần được điều trị.
Tiền sản giật sau sinh cũng tương tự tiền sản giật thai kỳ. Tiền sản giật sau sinh hiếm gặp hơn nhưng vẫn có thể xảy ra khi mẹ bị tăng huyết áp. Hay protein niệu xuất hiện ngay sau sinh.
Phần lớn tiền sản giật hậu sản xuất hiện trong vòng 48 giờ sau sinh. Nhưng cũng có một số ít trường hợp các triệu chứng xuất hiện trong vòng 6 tuần sau sinh. Chính vì thế, mẹ không được chủ quan mà cần theo dõi kỹ sức khỏe. Nhất là khi đã xuất viện về nhà.
Các dấu hiệu mẹ bị tiền sản giật sau sinh là:
Tăng huyết áp
Đạm niệu.
Có thể nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau thượng vị, tiểu ít.
Có dấu hiệu bị phù, tăng cân nhanh.
Tiền sản giật sau sinh nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng:
Sản giật hậu sản: là chứng tiền sản giật kèm cơn co giật,có thể khiến não, gan và thận tổn thương vĩnh viễn. Nếu không được điều trị, có nguy cơ tử vong cao.
Phù phổi: tích nước trong phổi, nguy hiểm đến tính mạng của mẹ.
Thuyên tắc mạch: thiếu máu nuôi, gây hoại tử các cơ quan.
Hội chứng HELLP: gồm giảm tiểu cầu, tăng huyết áp, tăng men gan, cũng có nguy cơ tử vong cao.
Hiện nay, khoa học vẫn chưa có phương pháp dự phòng chứng tiền sản giật hậu sản. Do đó, mẹ cần tự bảo vệ mình bằng cách tự theo dõi sức khỏe. Ngay khi có các dấu hiệu trên cần nhanh chóng nhập viện để được điều trị kịp thời.
Bộ phận sinh dục nữ có niệu đạo ngắn, gần hậu môn nên vi khuẩn dễ xâm nhập gây bệnh. Thêm vào đó, mẹ sau sinh dùng băng vệ sinh lâu ngày gây bí hơi. Tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập niệu đạo. Trong một số trường hợp, vi khuẩn có thể di chuyển tới thận, gây viêm thận.
Dấu hiệu bị hậu sản sau sinh khi nhiễm trùng đường tiết niệu là:
Buồn tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu lại rất ít.
Khi tiểu có cảm giác đau buốt, ngứa rát và nước tiểu đổi màu.
Đau âm ỉ vùng bụng dưới.
Trong trường hợp nặng có thể sốt, buồn nôn, ớn lạnh.
Khi xảy ra các tình trạng trên, mẹ cần nhanh chóng báo ngay cho bác sĩ để được thăm khám và điều trị.
Để phòng ngừa bệnh này, mẹ hãy chú ý đến chế độ ăn uống và vệ sinh cá nhân. Cụ thể:
Tăng cường bổ sung trái cây có chứa nhiều vitamin C: như bưởi, nước chanh. Vitamin C có chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp cải thiện chức năng hệ thống miễn dịch. Cần thiết cho quá trình điều trị viêm đường tiết niệu.
Uống khoảng 2,5 lít nước mỗi ngày giúp hỗ trợ quá trình đi tiểu. Giúp loại bỏ dần vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu.
Tuyệt đối không nhịn tiểu sẽ tạo điều kiện cho mầm bệnh sinh sôi.
Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
Chăm sóc sức khỏe mẹ thật tốt chính là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa các dấu hiệu hậu sản sau sinh. Quá trình chăm sóc mẹ lưu ý 3 điểm sau:
Thông thường vết mổ sẽ lành từ 3 – 5 ngày.
Mẹ có thể lau người hoặc tắm nhanh với nước ấm.
Cần lau khô toàn thân sau khi tắm, nhất là vết mổ.
Không băng kín vết mổ.
Không tự ý bôi kem, thuốc, dung dịch sát khuẩn,… mà không có sự đồng ý của bác sĩ.
Sau sinh từ 3 – 4 ngày, mẹ đã có thể tắm gội bằng nước ấm. Mẹ lưu ý:
Phòng tắm cần phải kín gió.
Nên tắm từ 5 – 10 phút rồi lau khô người và mặc quần áo dài.
Giữ vệ sinh vùng kín và hậu môn sạch sẽ.
Không thụt rửa, đặt bất cứ vật gì trong âm đạo.
Thay băng vệ sinh 3-4 tiếng/lần để tránh nhiễm trùng.
Không “gần gũi” chồng trong ít nhất 6 tuần đầu tiên.
Chế độ ăn giàu dưỡng chất và khoa học giúp mẹ nhanh hồi phục sức khỏe. Và có đủ sữa cho con bú hoàn toàn sữa mẹ.
Trong vòng 6 giờ đầu sau mổ, mẹ không nên ăn gì.
Sau đó, ăn thức ăn từ lỏng đến đặc.
Tăng cường thực phẩm giàu dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa,…
Tránh các loại gia vị kích thích như ớt, tiêu, hành, tỏi,….
Nói KHÔNG với các loại thức uống như trà, cà phê vì ảnh hưởng đến việc tiết sữa.
Uống đủ 2.5 lít nước mỗi ngày.
Ăn nhiều rau xanh, trái cây để đề phòng táo bón.
Mẹ tham khảo chi tiết trong bài:
Phụ Nữ Sau Sinh Nên Kiêng Ăn Gì Để Con Khỏe, Mẹ Vui
Sản phẩm uy tín bổ sung dinh dưỡng được nhiều mẹ tin dùng:
Combo dinh dưỡng cho mẹ bầu và mẹ sau sinh
Combo Tăng đề kháng & phát triển tối ưu cho trẻ sơ sinh
Vận động nhẹ nhàng rất cần thiết giúp mẹ hồi phục tốt, giảm nguy cơ gặp biến chứng sau sinh. Mẹ có thể thực hiện những bài vận động như sau:
Bước xuống giường, đi lại thong thả trong phòng.
Mẹ sinh mổ, sau sinh yếu cần được nghỉ ngơi nhiều.
Mẹ nên ngủ từ 8 – 9 tiếng để phục hồi năng lượng. Ngủ đủ cũng hỗ trợ mẹ tiết sữa tốt hơn. Đồng thời giảm thiểu tình trạng căng thẳng sau sinh.
Gia đình, người thân nên quan tâm, giúp đỡ mẹ phần lớn các hoạt động. Để mẹ có thêm thời gian nghỉ ngơi, thoải mái tinh thần, giảm áp lực căng thẳng. Và tập trung vào chăm sóc bé sau sinh.
Hậu sản sau sinh thường gây ra các biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm cho mẹ. Do đó, mẹ cần nắm rõ các dấu hiệu bị hậu sản sau sinh. Nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho chính mình. Ngay khi cảm thấy bất thường, mẹ cần báo ngay cho bác sĩ, người thân để xử lý kịp thời. Đồng thời, mẹ chú trọng ăn uống đầy đủ dưỡng chất, nghỉ ngơi nhiều để cơ thể nhanh phục hồi. Chúc các mẹ luôn khỏe mạnh nhé!
Bài kế tiếp:
